Το διμορφικό πρότυπο

Ως εκτροφέας διμορφικών καναρινιών, αλλά και ως διεθνής κριτής καναρινιών χρώματος,
ήμουν πάντα εντυπωσιασμένος από το γεγονός ότι οι περισσότεροι εκτροφείς διμορφικών
αντιμετώπιζαν συχνά τα ίδια ζητήματα, αλλά ποτέ δεν λάμβαναν συγκεκριμένη απάντηση.
Από τη μία πλευρά τα διεθνή πρότυπα είναι εντελώς θεωρητικά, και από την άλλη οι γνώμες,
σχετικά με το παρουσιαστικό των διμορφικών καναρινιών, διίστανται. Τα διεθνή πρότυπα
είναι πολύ γενικά, δεν είναι αρκετά συγκεκριμένα, δηλαδή δεν εμβαθύνουν σε λεπτομερή
περιγραφή και επεξηγήσεις. Ασφαλώς και τα διαγωνιστικά πρότυπα δεν μπορούν να
περιλαμβάνουν οδηγίες για την εκτροφή!
Σχετικά πρόσφατα, τα αποτελέσματα των διεθνών διαγωνισμών έδειξαν ότι οι Βέλγοι
εκτροφείς έμειναν πίσω. Τα πουλιά των Ιταλών, για παράδειγμα, ήταν πολύ διαφορετικά:
Είχαν βαθύτερο χρώμα, και άρα μεγαλύτερη αντίθεση (σημ. μετ.: Αντίθεση του λιποχρώ-
ματος με το λευκό ‘καθαρό’ πτέρωμα). Αργότερα έμαθα από Ιταλούς και Ισπανούς εκτροφείς ότι επιλέγουν τα διμορφικά καναρίνια τους προς αναπαραγωγή, με διαφορετικά κριτήρια. Με τον καιρό, όλοι οι Βέλγοι εκτροφείς το αντελήφθησαν και οι ίδιοι, και τα πιο πρόσφατα αποτελέσματα των διεθνών διαγωνισμών το αποδεικνύουν. Ειδικά στα διμορφικά καναρίνια κίτρινου παράγοντα, είμαστε πια στην κορυφή!
ΤΟ ΔΙΜΟΡΦΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ
Είναι πολύ δύσκολο να θέσει κανείς προτεραιότητες για την εκτροφή των μωσαϊκ. Το καίριο ζήτημα είναι να αποκτήσουμε πουλιά με πλήρη σχηματισμό του προτύπου, περιορισμένο στα σημεία που απαιτείται, και με καθαρή αντίθεση του λιποχρώματος με το υπόλοιπο σώμα. Το πρότυπο είναι γενικά ίδιο και για τα δύο φύλα, με σχεδόν μόνο την περιοχή γύρω απ’ τα μάτια να ξεχωρίζει τα αρσενικά από τα θηλυκά. Εν συνεχεία, πρέπει να επιδιώξουμε αυτή η ζητούμενη αντίθεση με το καθαρό πτέρωμα του πουλιού, να επιτευχθεί με ένα βαθύ λιπόχρωμα, περιορισμένο στα καθορισμένα σημεία, ώστε να δίνει το καλύτερο αποτέλεσμα. Και μετά ερχόμαστε στην πλάτη, που έχει γίνει αντικείμενο έντονου διαλόγου. Η πλάτη πρέπει να είναι καθαρή από λιπόχρωμα. Στην γραμμή του αχάτη, και σε μερικές σειρές της γραμμής του μαύρου, αυτό οδηγεί σε μια ασημο-γκρι απόχρωση πλάτης. Το κλειδί, λοιπόν, για ιδανικά μωσαϊκ, είναι: Πλήρης & έντονος χρωματισμός, περιορισμένος στα καθορισμένα σημεία, και σε έντονη αντίθεση με το καθαρό πτέρωμα.
ΛΙΠΟΧΡΩΜΙΚΑ & ΜΕΛΑΝΙΝΙΚΑ
Λίγη προσοχή δίνεται στο γεγονός ότι τα διμορφικά καναρίνια μπορούν να είναι είτε
λιποχρωμικά, είτε μελανινικά. Οι απαιτήσεις διαφέρουν, ανάλογα με ποια κατηγορία ανήκει το πουλί.
Για τα Τύπου I (σημ. μετ.: Τα θηλυκά), μια ιδανική γραμμή δίπλα στο μάτι ενός οποιουδήποτε μελανινικού κόκκινου διμορφικού, θα δείχνει πολύ αμυδρή σε ένα καφέ κίτρινο διμορφικό. Η γραμμή του ματιού ενός καφέ κίτρινου διμορφικού οφείλει να είναι εντονότερη! Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει ίσως να ξεκινά λίγο πάνω από το μάτι, προκειμένου να θεωρείται ιδανικό. Μια απλά καλή γραμμή που ξεκινά δίπλα απ’ το μάτι, δεν μπορεί να προτιμάται από μια γραμμή πιο παχιά, η οποία ξεκινά από το επάνω μέρος του ματιού. Προσοχή όμως: Όταν λέμε ότι η γραμμή του ματιού μπορεί και να ξεκινά πάνω από το μάτι, δεν εννοούμε να περικλείει εντελώς το μάτι του πουλιού, πράγμα που είναι μεγάλο σφάλμα. Άρα, είναι απαραίτητο να εξετάζουμε τον διμορφικό χρωματισμό πάντα σε σχέση με το μελανινικό πρότυπο.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΙΙ ( Αρσενικά)
Οι ‘ώμοι’ ψηλά στα φτερά, η μάσκα του προσώπου, το στήθος και η βάση της ουράς, πρέπει
να χρωματιστούν. Απαιτείται πλήρης σχηματισμός από έντονο χρώμα, χωρίς αραιωμένες
περιοχές. Για μια πλήρη μάσκα, χωρίς διακεκομμένα κομμάτια σε κανένα σημείο της, μπορούμε να έχουμε στον νου μας την μάσκα της καρδερίνας. Καλή μάσκα Ικανοποιητική, αλλά
ελαφρώς μικρή Πολύ μικρή και αμυδρή Πολύ μεγάλη Η μάσκα δεν πρέπει να καλύπτει τον λαιμό και να φτάνει μέχρι το στήθος, ούτε να πηγαίνει πίσω μέχρι τον σβέρκο. Το σχήμα του κεφαλιού παίζει κι αυτό ρόλο. Είναι απίθανο να έχουμε μια όμορφη μάσκα σε ένα στενό και μυτερό κεφάλι. Η μάσκα θα δείχνει μικρή και ενδεχομένως να φτάνει μέχρι τον λαιμό.
Ο χρωματισμός στους ώμους πρέπει να τραβάει το μάτι του κριτή από μακριά, χωρίς να είναι ιδιαίτερα μεγάλος σε έκταση. Θα πρέπει, άρα, να είναι βαθύς χρωματισμός, να μην εκτείνεται πολύ στα φτερά πτήσης, χωρίς «πάγωμα» χιονέ, και – το κυριότερο – θα πρέπει να είναι εντελώς συμμετρικός (στα δύο φτερά) τόσο σε εμβαδόν όσο και σε απόχρωση!
Χρωματισμός ώμων ο οποίος εκτείνεται στα φτερά πτήσης είναι εσφαλμένος. Ακόμα και ένα πτερό, από τα βασικά, να έχει χρωματιστεί, τότε καταστρέφεται όλη η εικόνα του διμορφικού καναρινιού.
Επίσης, στα αρσενικά ο χρωματισμός των ώμων είναι πιο εκτενής απ’ ό,τι στα θηλυκά.
Σχετικά με το χρωματισμό του στήθους, είναι προφανές ότι το χρώμα πρέπει να επικεντρώνεται στο κέντρο του στήθους. Δεν πρέπει να φθάνει τα πλευρά του πουλιού, και  όπως είπαμε και πιο πάνω , ούτε την μάσκα του προσώπου. Μικρός και έντονος χρωματισμός θεωρείται ο ιδανικός. Τα καλά πουλιά οφείλουν να έχουν χρωματισμό στήθους τουλάχιστον ένα εκατοστό απόσταση από την μάσκα.
Τέλος, το χρώμα στην βάση της ουράς πρέπει να είναι εμφανές, αλλά ταυτόχρονα
περιορισμένο.
Από τη στιγμή που το αρσενικό περιλαμβάνει περισσότερα σημεία χρωματισμού σε σχέση μετο θηλυκό, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποκτήσουμε αρσενικά διμορφικά με τόσο καθαρή από λιπόχρωμα πλάτη όσο τα θηλυκά. Ένα ώριμο αρσενικό μωσαϊκ θα έχει πάντα λίγο παραπάνω κίτρινο ή κόκκινο στην πλάτη και στα πλευρά, απ’ ότι ένα θηλυκό. Αυτό δεν σημαίνει πως μια ελαφρά χρωματισμένη πλάτη πρέπει να έχει κυρώσεις στους διαγω-
νισμούς. Απλά, μεταξύ δύο ίδιων κατά τα άλλα πουλιών, την καλύτερη θέση θα την πάρει
αυτό με την πιο καθαρή πλάτη.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ι ( Θηλυκά)
Φυσικά διαφέρει από το πρότυπο για τα αρσενικά. Η έκφραση του διμορφισμού στα θηλυκά
καναρίνια είναι πολύ πιο αδύναμη σε σχέση με τα αρσενικά.
Επειδή το λιπόχρωμα στα θηλυκά διμορφικά είναι και πιο ανοικτό απ’ ότι στα αρσενικά, τα
θηλυκά έχουν πάντα και μια πιο καθαρή πλάτη.
Είναι στην αρμοδιότητα κάθε κριτή να εξετάσει το πουλί στο σύνολό του, και να κρίνει συνολικά τον διμορφικό σχηματισμό στο σώμα του.
Ένας βαθύς έντονος χρωματισμός, ακόμα και αν δεν καταλαμβάνει όλες τις προβλεπόμενες περιοχές του σώματος, είναι πάντα προτιμότερος από έναν αμυδρό χρωματισμό ο οποίος καταλαμβάνει μεγαλύτερη έκταση σώματος. Όπως γράψαμε και πιο πάνω, είναι επίσης πολύ σημαντικό να μην έχει χρωματιστεί η πλάτη.
Πολύ καλή Καλή αλλά λίγο αμυδρή Καλή, αλλά πιάνει λίγο και το μάτι. (ΟΚ για τα σκουρόχρωμα) Εσφαλμένη Πολύ εσφαλμένη Πολύ εσφαλμένη
Πάρα πολύ μεγάλη Όσον αφορά στον χρωματισμό της κεφαλής, τα θηλυκά οφείλουν να εμφανίζουν μόνο μια γραμμή δίπλα στο μάτι, και όχι την μάσκα Τύπου ΙΙ που περιγράψαμε νωρίτερα. Στα σκούρα πουλιά απαιτείται μια πιο έντονη γραμμή δίπλα στο μάτι, η οποία ίσως ακόμα και να καταλαμβάνει λίγο και από το επάνω μέρος του ματιού.
Πολύ σημαντικό είναι και το συμμετρικό μήκος του χρωματισμού για το αριστερό και το δεξί μάτι. Επίσης, η γραμμή θα πρέπει να ξεκινάει αμέσως μετά το μάτι, και να μην υπάρχει κενό μεταξύ του οφθαλμού και της χρωματισμένης γραμμής.
Για τους ώμους, ισχύει ό,τι αναφέραμε και για τα Τύπου ΙΙ (αρσενικά), με τη διαφορά ότι εδώ ο χρωματισμός καταλαμβάνει μικρότερο συνολικό εμβαδόν.
Στο στήθος, ο χρωματισμός πρέπει να είναι ελάχιστος, για παράδειγμα με διάμετρο +/- 1εκ. Φυσικά, απαγορεύεται να φτάνει μέχρι τα πλευρά.
Η βάση της ουράς μπορεί να είναι χρωματισμένη, αλλά σε πολύ μικρό βαθμό.
Τέλος, η απόχρωση του χρώματος πρέπει να είναι ομοιόμορφη.
Το Διμορφικό Καναρίνι σε Κίτρινο, Κόκκινο και Ιβουάρ
Γνωρίζουμε τα διμορφικά καναρίνια σε κίτρινο και κόκκινο λιπόχρωμα. Το κόκκινο παρουσιάζει όμορφη αντίθεση με το καθαρό πτέρωμα, αλλά το κίτρινο δεν επιδεικνύει στους διαγωνισμούς τα ενδεχόμενα σφάλματα του χρωματισμού (το κίτρινο χρώμα στα πλευρά ή την πλάτη δεν φαίνεται τόσο εύκολα, σε σχέση με το κόκκινο).
Η αλήθεια είναι ότι τα μωσαϊκ είναι καναρίνια στα οποία η αντίθεση του λιποχρώματος με το λευκό πτέρωμα παίζει μεγάλο ρόλο. Ο παράγοντας Ιβουάρ αλλοιώνει την ποιότητα του λευκού, κι έτσι το ιβουάρ μωσαϊκ χάνει λίγο σε αυτήν την αντίθεση. Κανενα ιβουάρ μωσαϊκού δεν μπορεί να συγκριθεί με τα διμορφικά καναρίνια που δεν είναι ιβουάρ.
Το χρώμα ενός διμορφικού πρέπει ΠΑΝΤΑ να είναι είτε κίτρινο είτε κόκκινο. Αν δεν συμβαίνει αυτό, τότε ο συνδυασμός με τον παράγοντα ιβουάρ μας οδηγεί σε ένα κρεμ πορτοκαλί καναρίνι, το οποίο δεν μπορεί να μετέχει σε κανέναν διαγωνισμό. Ενδιάμεσα χρώματα μεταξύ κόκκινου και κίτρινού (δηλαδή, διάφορες αποχρώσεις του πορτοκαλί) προέρχονται από διασταυρώσεις κίτρινων και κόκκινων μωσαϊκ. Τέτοια ζευγαρώματα είναι απλοί πειραματισμοί. Μόνο την πρώτη χρονιά μπορεί κανείς να μην το παρατηρήσει αυτό, και μάλιστα μόνο σε μελανινικά θηλυκά, όπου ο ελαφρύς ενδιάμεσος πορτοκαλί χρωματισμός κάτω από τις μελανινικές ραβδώσεις ίσως και να μην είναι φανερός.
Ο χρωματισμός των κόκκινων μωσαϊκ είναι ίδιος όπως με όλα τα καναρίνια κόκκινου παράγοντα. Συχνότητα, ποσότητα κλπ, όλα ίδια.
Η μόνη διαφορά είναι ότι στα μωσαϊκ ξεκινάμε τον χρωματισμό περίπου στις 8 εβδομάδες ζωής, και όχι από όταν σκάσουν τα αυγά.
Και πάντα, αφού ολοκληρωθεί η δημιουργία των πτερών πτήσης και της ουράς.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΙΑ ΖΕΥΓΑΡΩΜΑ
Έχει παρατηρηθεί ότι τα διμορφικά καναρίνια των Ιταλών καταλαμβάνουν συχνότερα τις
πρώτες θέσεις στους διεθνείς διαγωνισμούς. Έχουν πιο πλήρη σχηματισμό μωσαϊκ, και πιο βαθύ χρώμα. Κάποιοι από τους δικούς μας εκτροφείς (σημ. μετ.: δηλαδή Βέλγοι) το αντιλήφθησαν γρήγορα αυτό, κι έτσι σήμερα βλέπουμε ότι και η χώρα μου έχει βελτιωθεί πολύ, και μάλιστα σε μερικές γραμμές του κίτρινου διμορφικού είναι καλύτερη των ανταγωνιστών. Οι Ιταλοί χρησιμοποιούν διαφορετική επιλογή για τα ζευγαρώματα. Πιο αυστηρά κριτήρια. Ο δικός μας κανόνας ήταν να ταιριάζουμε μια όμορφη μάσκα Τύπου Ι, με μια πλήρη μάσκα Τύπου ΙΙ. Κι έτσι, περιμέναμε να πάρουμε πρωταθλητές.
Η διαδικασία επιλογής που τηρούν οι Ιταλοί είναι πληρέστερη. Επιχειρούν να επιλέξουν
πουλιά με βαθύτερη έκφραση του λιποχρώματος.
Επίσης, οι Ιταλοί πολλές φορές ζευγαρώνουν μελανινικά καναρίνια, μαζί με λιποχρωμικά,
προκειμένου να αποκτήσουν απογόνους με μεγαλύτερη αντίθεση του λιποχρώματος και του καθαρού πτερώματος. Απλά ρίξτε μια ματιά στους αχάτες τους! Βέβαια, αυτό μπορούν να το κάνουν επειδή πάνω από 90% των καναρινιών τους είναι μωσαϊκ, κι έτσι έχουν να επιλέξουν από μια πολύ μεγάλη δεξαμενή ζευγαριών.
Ακόμη, τα ιταλικά μελανινικά μωσαϊκ φέρουν εντονότερες ραβδώσεις, και διμορφικό χρωματισμό που είναι εντονότερος και δεν κρύβεται κάτω από τις γραμμές της μελανίνης. Η Επιλογή για Ζευγάρωμα Είναι Διαφορετική από Αυτήν για τους Διαγωνισμούς Οι εκτροφείς οφείλουν να έχουν ξεκάθαρο προσανατολισμό στην εκτροφή τους. Είναι πράγματι δύσκολο, αν και όχι ακατόρθωτο, να αποκτήσει κανείς ένα διμορφικό καναρίνι πολύ κοντά στα διεθνή πρότυπα, από ένα ζευγάρι!
Είναι σαφές ότι μεγαλύτερη σημασία έχει η ένταση του λιποχρώματος. Θα πρέπει να
δουλέψουμε πάνω σε αυτό. Ιδανικά, θα πρέπει το χρώμα να φθάνει μέχρι τις ‘μύτες’ των
χρωματισμένων πτερών.
Για να οδηγηθούμε στην επιτυχία, θα πρέπει να ζευγαρώσουμε ένα καναρίνι με πλήρη &
έντονο χρωματισμό, και με σχετικά πιο κοντό πτέρωμα, με ένα πουλί λιγότερο έντονου
χρωματισμού, αλλά με πτερά λίγο πιο μακρόστενα. Το καλύτερο σημείο για να το ελέγξουμε αυτό, είναι η περιοχή των ώμων!
Για τα κίτρινα μωσαϊκ, καλό είναι να επιλέγουμε αυτά με πιο σκούρο κίτρινο χρώμα.
Προκειμένου να παράγουμε καλά θηλυκά, θα πρέπει η υποψήφια μητέρα να είναι η ίδια ένα πολύ καλό θηλυκό, όσον αφορά στην έκφραση του διμορφικού χρωματισμού. Αυτήν, την ζευγαρώνουμε με ένα αρσενικό με μικρή ή ατελή μάσκα (για παράδειγμα, μια μάσκα τύπου ΙΙ που εμφανίζει κενά πάνω απ’ το ράμφος).
Εάν μας ενδιαφέρει να παράγουμε καλά αρσενικά, τότε εργαζόμαστε από την αντίθετη
κατεύθυνση. Δηλαδή, επιλέγουμε για πατέρα έναν αρσενικό με πολύ καλή μάσκα Τύπου ΙΙ, και τον ζευγαρώνουμε με ένα θηλυκό με μεγάλη μάσκα, ή χρωματισμό που περικλείει και τα μάτια. Προσοχή όμως, η μάσκα της θηλυκής να μην πηγαίνει μέχρι πίσω στον λαιμό, διότι αυτό το σύμπτωμα συνήθως μεταφέρεται και στους νεοσσούς.
Ταυτόχρονα, πρέπει να παρατηρούμε και το σχήμα του πουλιού, τον όγκο, και την ποιότητα πτερώματος.
Να είστε επιφυλακτικοί απέναντι στο ζευγάρωμα διμορφικών με πολύ ευρύ χρωματισμό. Να προτιμάτε σκούρα χρωματισμένα πουλιά, αλλά όχι στα σημεία του σώματος στα οποία δεν προβλέπεται. Τα σκούρα πουλιά συχνά παράγουν απογόνους με έντονη αντίθεση (λιποχρώ- ματος και καθαρού πτερώματος). Είμαι αντίθετος στο ζευγάρωμα διμορφικών με ανοικτό και ελαφρύ χρωματισμό.
Ποτέ μην ζευγαρώνετε κόκκινο πουλί με κίτρινο, παρά μόνο για πειραματισμό. Η αναπαραγωγή διμορφικών καναρινιών πρέπει πάντα να ακολουθεί τα πρότυπα. Ένας συνδυασμός της πρακτικής εμπειρίας μας και των διεθνών προτύπων, οφείλει να μας οδηγήσει σε επιτυχημένα αποτελέσματα.
Παρ’ όλα αυτά, πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι το διμορφικό καναρίνι είναι ένα πουλί
εμφάνισης. Υπάρχει πάντα κάτι να προσέξουμε στο παρουσιαστικό του. Για παράδειγμα, ένα Μαύρο Κόκκινο Μωσαϊκού έχει ταυτόχρονα και τις μαύρες ραβδώσεις να κριθούν με τα διεθνή πρότυπα. Μπορεί να είναι λίγο στενές, ή πολύ πλατιές. Αυτό πρέπει να
συνυπολογιστεί στην κρίση του διμορφικού χρωματισμού. Δεν αρκεί να κοιτάμε απλά αν είναισωστά χρωματισμένη π.χ. η γραμμή δίπλα στο μάτι, για να φτάσουμε σε συμπέρασμα.
Αυτή είναι η εμπειρία μου από την εκτροφή διμορφικών καναρινιών. Θα ήθελα και πάλι να τονίσω πόσο πολλές ιδιαιτερότητες έχει αυτή η εκτροφή. Τις περισσότερες, μπορεί κανείς να τις αντιληφθεί πλήρως μόνο στην πράξη. Αξίζει την προσπάθεια. Σας εύχομαι καλή επιτυχία.

Johan van der Maelen. OMJ Κριτής Καναρινιών Χρώματος

Μετάφραση/Απόδοση: Γιάννης Κουλέτσης
Με την έγγραφη άδεια του συγγραφέα.